Eksozomlar nasıl sadece bir “yaşlanma karşıtı” modadan daha fazlası haline gelebilir?

Eksozomlar ilaç tedavilerinin sağlanmasında da faydalı olabilir. Sonuçta bunlar aslında hücreler arasında taşınabilen küçük protein ve diğer madde paketleridir. Neden onları bir ilaçla doldurup vücudun belirli bölgelerini hedef almak için kullanmıyorsunuz?

Eksozomlar vücudumuzda üretildiği için “yabancı” olarak görülme ve bağışıklık sistemimiz tarafından reddedilme olasılıkları daha düşüktür. Cambridge Üniversitesi’nde eksozomlar üzerinde çalışan James Edgar, eksozomun dış katmanının, ilacı hedefine ulaşana kadar bozunmaya karşı koruyan koruyucu bir kaplama görevi görebileceğini söylüyor. “İlaç dağıtımı için gerçekten çekici bir yöntem” diyor.

Dave Carter bu konu üzerinde çalışan bir bilim insanı. Carter ve İngiltere’nin Oxford kentindeki Evox Therapeutics’teki meslektaşları, nadir görülen nörolojik hastalıkların tedavisine yardımcı olabilecek bileşikler üretmek üzere hücreler üzerinde mühendislik yapıyor. Bu bileşikler daha sonra eksozomlardaki hücrelerden salınabilir.

Carter ve meslektaşları yaptıkları araştırmada, üzerinde çalıştıkları eksozomlarla ilgili neredeyse her şeyi değiştirebiliyorlar. İçeriğini değiştirebilir, protein veya virüs yükleyebilir, hatta gen düzenleme terapilerini bile yükleyebilirler. Farklı hücre ve dokuları hedeflemelerini sağlamak için yüzeylerindeki proteinleri ayarlayabilirler. Eksozomların bir hayvanın dolaşımında ne kadar süre kalacağını kontrol edebilirler.

“Lego ile oynamayı her zaman sevmişimdir” diye ekliyor. “Eksozomlarla çalışırken kendimi Lego ile oynuyormuş gibi hissediyorum.”

Diğerleri ise eksozomların kendilerinin bir tür terapötik değer taşıdığı konusunda umutlu. Bazıları, örneğin kök hücrelerden türetilen eksozomların bir miktar yenilenme kapasitesine sahip olabileceğini umuyor.

New York’taki Columbia Üniversitesi’nden Ke Cheng, kalp ve akciğer rahatsızlıklarını tedavi etmek için eksozom kullanma fikriyle ilgileniyor. Birkaç ön çalışma, kalp ve kök hücrelerden alınan eksozomların Fareler ve domuzlar gibi hayvanların kalp yaralanmalarından kurtulmasına yardımcı olabilirkalp krizinden kaynaklananlar gibi.

Eksozomlarla ilgili pek çok klinik çalışma kesinlikle devam ediyor. Clinicaltrials.gov’da “eksozomlar” diye arama yaptığımda 400’ün üzerinde sonuçla karşılaştım. Ancak bunlar erken aşamadaki denemelerdir ve değişken kalitededir.