TikTok’un yasağının diğer ülkelerdeki etkisi ABD’yi nelerin beklediğinin sinyalini verebilir

24 Nisan’da ABD Başkanı Joe Biden, sahibi ByteDance’in uygulamayı satmaması durumunda TikTok’u yasaklayacak bir yasa tasarısını imzaladı.

Tasarı, ByteDance’in dokuz ay içinde bir anlaşma sağlamasını gerektiriyor ve bu anlaşmayı kapatmak için 90 günlük bir uzatma mevcut. Bu son tarihten sonra ABD, uygulama mağazalarının uygulamayı listelemesini yasaklayacak.

TikTok, önümüzde uzun bir hukuk savaşıyla bu karara mahkemelerde itiraz edecek. Ancak dünya çapında pek çok ülke uygulamayı zaten yasakladı ve ByteDance’in uygulamayı yeniden canlandırma şansı olmadı. Bu hamleler, ByteDance’in bu ülkelerdeki operasyonlarını, yaratıcıları ve yaratıcı ekonomiyle ilgili startup’ları etkiledi.

İşte bu yasakların diğer pazarlarda nasıl uygulandığı.

• Hindistan: Hindistan dünyanın en büyük tüketici pazarlarından biri olduğundan bu belki de en bilinen TikTok yasağıdır. Haziran 2020’de Hindistan hükümeti, ulusal güvenlik nedenlerini öne sürerek diğer birçok Çin uygulamasıyla birlikte kısa video uygulamasını da yasakladı. ByteDance’in diğer popüler uygulaması Helo da o dönem yasaklı uygulamalar arasında yer alıyordu.

• Afganistan: 2022’de Taliban, TikTok’u PlayerUnkown’s Battleground (PUBG) ile birlikte “gençleri yanılttığı” gerekçesiyle yasakladı. Şubat ayında Wired, ülkedeki birçok içerik oluşturucunun TikTok aracılığıyla video oluşturmak ve farklı kitlelere ulaşmak için VPN kullandığını bildirmişti. Raporda, Afganistan’daki TikTok kullanıcılarının sayısının 325.000 ila 2 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor.
• Özbekistan: Özbekistan, Temmuz 2021’den bu yana TikTok’un ülkede kullanımına kısıtlamalar getiriyor. 2022’de yasa koyucular, birkaç kişinin hizmeti kullanmak için VPN kullanmasının ardından tam bir yasak önerdi.
• Senegal: Ağustos 2023’te Senegal, muhalefet lideri Ousmane Sonko’ya verilen cezanın ardından TikTok’u engelledi. Vatandaşlar platformu muhalefeti kaydetmek için kullandı ve bu da yasakla sonuçlandı. Ekim ayında yetkililer, ByteDance’tan yetkililerin hesapları kaldırması için bir yol oluşturmasını talep etti.
• Somali: Somali, Telegram ve bahis sitesi 1xBet ile birlikte TikTok’u Senegal ile hemen hemen aynı zamanlarda yasakladı. Ancak Somalili yetkililer, bu platformların “korkunç içerikleri ve yanlış bilgileri halka yaymak” için kullanıldığını belirtti.
• Kırgızistan: Ağustos 2023, TikTok için harika bir ay değildi. Kırgız yetkililer de platformu “çocukların sağlığına ve gelişimine” zararlı olduğu gerekçesiyle yasakladı. Ülkenin kültür bakanlığı, gençlerin belirli videoları yeniden canlandırmaya çalışarak hayatlarını tehlikeye attıklarını ekledi.
• Nepal: Nepal, hükümetin uygulamanın “toplumsal uyumu” bozduğuna ve “aile ve sosyal yapılar” üzerinde etkisi olduğuna inandığı için TikTok’u Kasım 2023’te yasakladı. Yetkililer ayrıca platformda artan siber suçlardan da endişe duyuyordu; yerel medya son dört yılda TikTok ile ilgili 1.600 vaka bildirdi. BBC Media’nın 2023’te yayınladığı eylem raporuna göre TikTok, YouTube ve Facebook’tan sonra ülkenin en popüler üçüncü sosyal medya platformu oldu.
• Diğer yasaklar: İran, TikTok da dahil olmak üzere ülkedeki çoğu büyük sosyal ağı yasakladı. Ancak yasağın kesin tarihi bilinmiyor. Bunun dışında aralarında ABD, Kanada, İngiltere, Belçika, AB, Yeni Zelanda ve Avustralya’nın da bulunduğu birçok ülke ve bölge, TikTok’un resmi cihazlarda kullanılmasını yasakladı.

Yasakların etkisi

Çok sayıda rapor, TikTok yasağının, erişim ve hatta para kazanmak için kısa video platformuna bağımlı olan içerik oluşturucular üzerindeki etkisini ortaya çıkardı. Birçok küçük işletme, markalarını farklı şekillerde tanıtmak için TikTok’u da kullanıyor.

Hindistan’ın TikTok’u yasaklaması pek çok açıdan çok önemli bir an oldu; Instagram, platformun yerine Hindistan’da Reels’ı yayınlamaya başladı. Meta (daha sonra Facebook), birkaç ay sonra ABD’de Reels’ı piyasaya sürdü. YouTube da Hindistan’da Shorts’u kullanıma sunarak aynı yolu izledi.

Ancak TikTok’un yasağı birçok yerel kısa video uygulamasının da ortaya çıkmasına neden oldu. Twitter ve Google destekli yerel sosyal ağ ShareChat, Moj’u yayınladı; Verse Innovation (haber toplayıcı DailyHunt’un ana şirketi) Josh’u kurdu, Times Internet MX Takatak’ı başlattı ve sonunda onu 2022’de Moj ile birleştirdi; reklam şirketi InMobi, Roposo’yu Mitron, Chingari ve Trell gibi diğer rakipleriyle birlikte piyasaya sürdü ve pazarı ele geçirmeye çalıştı.

Nepal’deki geliştiriciler de Kasım 2023’te Ramailo adında bir TikTok rakibi başlattı ancak ömrü kısa sürdü.

Birden fazla uygulama nedeniyle içerik oluşturucular, içeriklerini birden fazla platforma koymak için yatırım yapmak zorunda kaldı. Kritik olarak, bu platformlar kısa videoları TikTok gibi öne ve merkeze koymuyor olabilir ve öneri algoritmaları da farklı olabilir, bu da içerik oluşturucuların izleyicilerini kaybetmesine neden olabilir. İçerik oluşturucular çalışmaları için yeni bir platform veya platformlar bulmaya çalışırken, yalnızca TikTok’un etkisinin yasak tehdidi altında azalması ihtimaline karşı önlem almak için bile olsa benzer bir etki ABD’de de ortaya çıkabilir.

Hindistan’ın TikTok’u yasaklamasının ardından ByteDance, operasyonlarını küçültmek zorunda kaldı. Bu yılın başlarında şirketin müzik yayını hizmeti Resso da hükümetin uygulama mağazalarından uygulamayı kaldırmasını istemesinin ardından Hindistan’da kapatılmıştı.

İçerik oluşturucular üzerindeki etkisinin yanı sıra dijital hak aktivistleri, TikTok gibi platformları yasaklamanın ifade özgürlüğünü kısıtladığını da öne sürdü. Hükümet ve ByteDance yasal mücadelelere girişeceği için bu açılardan bazıları ABD’de de geçerli olabilir.

Geçtiğimiz yıl, FCC Komiseri Brendan Carr, Hindistan’ın 2020’de TikTok’u yasaklayarak “inanılmaz derecede önemli bir emsal” oluşturduğunu söylemişti. Carr, o dönemde ABD’nin, kötü niyetli uygulamaları kaldırmak için Hindistan’ın yolundan gitmesi gerektiğini belirtmişti.